Muhtemelen çevre uzunluðudur. Tüpün kalýnlýðýna göre T5,T8,T12 falan olabiliyor. Parlaklýk açýsýndan þu parlaktýr bu verimlidir demek yanlýþ olur, flroesanýn özellikleriyle alakalý. Ancak akvaryum için uygun lambalara baktýðýmýzda HO ve VHO çýkýþlar veren yaygýn en verimli ürünler T5 lambalar.

•   Bitki akvaryumlarýnýn oluþturulmasýnda en zor adýmlardan biri olmasýna raðmen aydýnlatmanýn adýmlarýmýz arasýnda 4. sýrada yer almasý yadýrganmamalýdýr. Öncelikle ne yapmamýz gerektiðini tam olarak belirledikten sonra aydýnlatma gibi maliyetli ve zahmetli bir aþamaya geçilmesi gerekir. Bu aþamaya kadar nasýl bir akvaryum kuracaðýmýzý kesin olarak kararlaþtýrdýðýmýza göre artýk bu kuruluma uygun aydýnlatmaya karar vermeye ve bunu uygulamaya geldi sýra.
•   100*40*50 bir akvaryumuma uygun ýþýklandýrma nasýl olabilir diye sormak yerine 100*40*50 akvaryumumda bakmak istediðim þu tür bitkileri içeren bir kurulum için ýþýklandýrmayý nasýl saðlayabilirim diye sormak daha doðru olacaktýr. Yukarýda da deðindiðim gibi uygulanacak tarz ve peyzaj belli olduðuna göre artýk bakýlacak bitkiler hakkýnda bulunulabilecek her türlü bilgiye ulaþmak en doðrusu olacaktýr. Bitki türleri hakkýnda bilgi araþtýrýlýrken karþýnýza genellikle bir aralýk çýkacaktýr. Orta-yüksek gibi. Burada amaç hýzlý geliþim, doðru renklenme ve yaprak þekli gibi olacaksa her zaman o aralýðýn yüksek ucunu saðlamanýz gerekecektir. Bu konuda en basit kural olarak yeþil dýþýnda renkteki bitkilerin, iðne yapraklý bitkilerin ve boy olara tabana çok yakýn olan bitkilerin %99 gibi bir genellemeyle en fazla miktarda ýþýða (yüksek ve parlak) ihtiyaç duyacak olan bitkiler olduðunu unutmamak gerekir. Genellikle düþük ýþýk seviyeleri 0,4 w/lt, orta ýþýk seviyeleri 0,4-0,8 w/lt, yüksek ýþýk seviyeleri 0,8-1,2 w/lt, parlak ýþýk seviyeleri ise +1,2 w/lt olarak düþünülebilir. Bu temel bilgi ve üzerine katacaðýnýz araþtýrmalar neticesinde (http://www.bitkiliakvaryum.com/forum/index.php/topic,904.0.html) kurmayý planladýðýnýz akvaryum için ne güçte bir aydýnlatmaya ihtiyacýnýz olduðuna karar verebileceksiniz.
•  Aydýnlatmaya da karar verdiðimize göre þimdi bunu akvaryumun üzerine yerleþtirmeye geliyor sýra. Bu aydýnlatmayý saðlarken hobicilerin büyük kýsmý beceri ve imkânlar doðrultusunda DIY-Kendi yapýmlarý çözümlere yönelmektedirler. Standart akvaryum kapaklarý asla bitki akvaryumuna (bazý bitki türleri dýþýnda) yeterli gelmeyecektir. Bunlara alternatif olarak son zamanlarda piyasalarda büyük çeþitlilik ve ölçülerde hazýr armatürler de bulunmaktadýr. Sýk karþýlaþýlan sorunlardan birisi ise aydýnlatma ile taban arasýndaki mesafede karþýmýza çýkýyor. Aydýnlatmanýn su yüzeyine olan mesafesi ýþýðýn havada kaybedeceði gücün suda kaybedeceði gücün yanýnda tamamen göz ardý edilebilecek oranda olmasý nedeniyle çok önem taþýmaz. Ancak su yüksekliði dikkate alýnmasý gereken bir konudur. Flüoresan aydýnlatma en fazla 45cm mesafede etkili aydýnlatma yapabilecektir. Daha yüksek kurulumlarda MH lambalar yada kaliteli reflektörlere sahip daha fazla sayýda flo tüpler neredeyse tek çözüm olarak kalmaktadýr. Flüoresan aydýnlatmada T5-HO lambalar T8 lambalara göre çeþitlilik/maliyet/güç gibi pek çok konuda artýk daha fazla tercih nedeni olmaktadýr. Son zamanlarda adýndan bahsettirmeye baþlayan bir baþka tercih led aydýnlatma ise yüksek kurulum ancak son derece düþük iþletme maliyeti ile dikkat çekmektedir.
•   Konu lamba sýðdýrmak, kapak tasarlamak, hesap/kitap olduðunda önce flo türlerini iyi bilmekle iþe baþlayabiliriz. T5 lambalar 24W/55cm, 39W/85 cm yada 54W/115cm boylarýnda, T8 lambalar ise 15W/45cm, 18W/59cm, 25W/75cm, 30W/90cm, 36W/120cm yada 58W/150cm boylarýnda bulunmaktadýr. Metal Halide lambalar kullanýlacaksa 30cm yüksekliðe yerleþtirildiðinde etkili aydýnlatmayý 90cmlik bir yüzeye yayabildiði dikkate alýnmalýdýr. Ledle uygulanacak aydýnlatma ise tamamen bölgesel olacaðýndan burada sadece led sayýlarý artýrýlarak ayarlama yoluna gidilecektir. Burada bahsettiðimiz ýþýk düzeneklerinin çok yüksek aydýnlatma gerçekleþtirdiðini unutmamak gerekir. Kapaðýn iyi izole edilmesi gerekir ki dýþarýya ortamý rahatsýz edici miktarlarda ýþýk yayýlmasýn. Bu izolasyonu gerçekleþtirirken fan yada soðutucu gibi uygulamalarla akvaryumun üzerinde kalacak olan ýsýnýn da uzaklaþtýrýlmasý/daðýtýlmasý gerekeceði açýktýr.
•   Kullanýlacak bitki/balýk/ölçü türleri tercihi: Bu maddede bu ve daha önceki konulara da atýfta bulunmakta bir kez daha fayda görüyorum. Neticede biraz araþtýrarak birbirlerine uygun olmayan balýk ve bitki türleri, sizin verebileceðiniz ýþýklandýrmaya uygun olmayan balýk ve akvaryum dizaynlarý, dizaynýnýza uygun olup akvaryum ölçülerinizin karþýlayamayacaðý aydýnlatma ihtiyaçlarý ile karþýlaþabilirsiniz. Bu tür konularý her zaman iþe koyulmadan önce iyice düþünüp kararlaþtýrmak gerektiðini göz ardý etmeyelim lütfen.

Genel hatlarýyla, süren tartýþmalarýn ardýndan toparlayacaklarým bu þekilde. Bu konuyla ilgili yeni fikirlerinizi burada paylaþmaya devam edebilirsiniz. Konuya katkýlarýndan dolayý tüm arkadaþlara teþekkür ederim. Gerek görüldüðünde ana konu üzerinde de buradaki tartýþmanýn devam etmesi durumunda güncellemeler yapýlabilir. Aydýnlatma üzerindeki tartýþmalarýmýzýn ardýndan þimdi yeni konumuza geçebiliriz.