Konu: Birimler-Oranlar  (Okunma says 7283 defa)

Joker

  • Baðýmlý Üye
  • ***
  • Özel Üye
  • leti: 277
Birimler-Oranlar
« : Haziran 07, 2008, 21:23:49 s »
Ýnsanlar kullandýðý, yediði, nesneleri aralarýnda deðiþtirmeye baþladýðýndan beri bir þeylerle kýyaslamaya baþlamýþ. Daha sonra herkesçe kabul gören birimler ortaya çýkmýþ. Þimdi tüm dünyada geçerli ölçü birimleri kullanýlmakta. Sadece boyut aðýrlýk, alan, hacim deðil, enerji, güç vs herþeyde birim kullanýlmakta ve bu kesinlikle gereklidir.

Akvaryumlarýmýzda da kaç litre olduðu, boyu, derinliði, eni en azýndan koyacaðýmýz yer nedeniyle önemli. Burada dünyanýn büyük çoðunluðunda kullanýlan uzunluk ölçü birimi olan metrenin as katlarýndan cm yi kullanýyoruz. Sonra içinde yaþattýðýmýz canlýlarýn habitatlarýna uygunluk için sýcaklýk önemli bir konu. Suyun sertliði, iyon yapýsý, asidik, alkali özellikleri de bu iþi daha doðru yapmak isteyenlerin öðrenip ölçtüðü deðerler. Bitki yetiþtirmek için ise; onlara balýklara verdiðimiz yemler gibi yem veremediðimizden yaþamlarý için suda çözünmüþ maddeler ve bunlarýn miktarlarý önemli.

Fakat bunlarýn su içindeki miktarlarý hakkýnda bir rakam ve ardýndan ppm veya mg/litre gibi oran veya miktarla ilgili birim kullanýlmakta. Sýcaklýk kelimesi yerine nasýl nasýl ýsý kelimesi yazýlýyorsa bunda da okuyanlarý 1000 katý yanýltacak bilgiler verilmekte. Hem de ülkemizde çok tanýnmýþ alvaryum sitelerinin makalelerinde. Ardýndan da okuyanlar çok yararlandým, üstat teþekkürler eline emeðine saðlýk yanýtlarý geliyor.
Ýlkokuldan beri okuduðumuz ama kavrayamadýðýmýz için farkýna varmadýðýmýz bu yanlýþlarý dünyanýn parasýný verip test kitleri alanlar o makalelerde yazýldýðý gibi uygulamaya kalksa tanklarýndaki balýklar sanayi artýklarý karýþan nehir ve göllerimizde ölen balýklardan daha hýzlý öleceklerdir.

Bu hatalar, ýsý ve sýcaklýk kavramýný karýþtýrmaya benzemiyor çünkü. Sýcaklýk konusunda yapýlan hata sadece lafta kalýyor, ýsý diyerek ölçüm yapan zaten sýcaklýðý ölçüyor, sudaki kaloriyi ölçmüyor ve olanaðý da yok. zaten, hesaplamasý gerek. 

Ppm denen kavram milyonda bir birim demek. Parts per million kelimelerinin baþ harfleri. Bir karýþým veya çözeltide toplam madde miktarýnýn milyonda biri miktarý demek kýsaca.
mg/l olarak verilen birim de 1 litrede kaç miligram o maddeden bulunduðunu belirtir.
60 kg su içinde 6mg baþka bir madde varsa bu maddenin oraný 0,1ppm dir. Çünkü 60 kg su 60.000gram, bunu da diðer maddenin birimine eþitleyecek olursak 60.000.000 miligramdýr. Yani 60 milyonda 6; 0,1ppm eder.

Yanlýþlara bir örnek, birisi sormuþ;

Alnt
5 ml > 50 lt. suya > 5 ppm katarsa,
140 litrelik, tahmini 120-125 litre su alan tankýmda 15 ppm civarý potasyum deðerine ulaþmak için; 37.5 ml. potasyum çözeltisi katmak gerekmez mi?
Doðru orantý ile düþünüyorum, 5ml'nin 5 ppm'ye ulaþtýðý 50 litrede, 15 ppm'ye ulaþmak için 15 ml. çözelti katmak gerekiyor. 125 litrelik tank için doðru orantý ile 37.5 rakamýna ulaþýyorum. Bir yanlýþlýk var mý acaba?


makaleyi yazan da
Alnt
Evet aynen yazdýðýnýz þekilde istediðiniz potasyum deðerine ulaþabilirsiniz.

demiþ.

Buradaki hata tam 50 kat. 1000 kat hatalý olanlara da rastladým.

 

quipu

  • Üye
  • *****
  • Süper Moderatör
  • leti: 162
Ynt: Birimler-Oranlar
« Yantla #1 : Haziran 08, 2008, 01:59:17 »
Öðrencinin bir tanesi öðretmenine sormuþ, öðretmenim akýllý insanla akýlsýz insaný nasýl ayýrt ederiz diye, öðretmen cevaplamýþ  akýllý insan söylediklerinden emin olmayan hata yapabileceðini düþünen insandýr diye, öðrenci bunu üzerine emin misiniz öðretmenim demiþ. Öðretmen kesinllikle diye cevaplamýþ.
Eminim bu insanlar ppm ne anlama geliyor bakma ihtiyacý duymadan bildikleriyle iliþkilendirerek kullanýyorlar. Bunda da hata payýný veya ellerindeki bilgiyi sorgulamýyorlar. Halkýmýzýn terimlerle nasýl boðulduðunu gösteriyor bir bakýma, ve okullarýn durumunu... vsvs.. konyu fazla daðýtmadan bülent abiye teþekkür edeyim (: (bende bilmiyordum ppmin parts per million anlamýna geldiðini ama henüz o aþama bi testte yapýyor deðilim)
Teþekkürler Bülent abi

Joker

  • Baðýmlý Üye
  • ***
  • Özel Üye
  • leti: 277
Ynt: Birimler-Oranlar
« Yantla #2 : Haziran 08, 2008, 23:40:16 s »
Akif Bey,
Birim hatalarý dýþýnda baþka yanlýþlar da çok. Alýnan ürününün saf olmasý da olanaksýz. O da suda çözdürülmüþ katý veya sývýlardan oluþur. Eriyik içindeki oraný, miktarý da önemli. Daha açýk yazacak olursam örneðin potasyum nitrat suda kolay çözünen ve suyun rengini deðiþtirmeyen bir bileþik. Bu veya potasyum sülfat çözünmüþ sývýyý buldunuz. (kendiniz hazýrlamadýnýz)
Suda çözdürülmüþ bu maddelerin oranýný bilmiyorsunuz. Tanka ne kadar kattýðýnýzda potasyum oranýn ne olacaðýný bilemezsiniz. 5ml sývýnýn 50litrelik suda kaç ppm potasyum oraný saðlayacðýný bilmeniz için ölçüm yapmalýsýnýz. Kendini kanýtlamýþ markalar dýþýnda, ölçüm yapmadan hiç bir bitki katkýsýnýn kullanýlmasýný önermiyorum. Hatta tüm ürünleri en azýndan içeriðindeki önemli elemetlerden bir ikisinin ölçülmeden kullanýlmasý yine sorun çýkarabilir. Florena prosdpektinde haftada 20 litre suya 5ml önerilmiþ. Bitki miktarýnýz az, karbondioksit suda yeteri kadar çözünmüyor, ýþýk yetersiz vs vs, bu oraný sürekli eklediðinizde, baþýnýza neler gelecek düþünün. Diðer koþullar yetersiz olduðundan bitkiler fotosentez yapamýyorsa demir dahil her türlü maddenin oraný yükselecektir. Demirin 1mg/l den fazla olmasý býrakýn sakal yosunu oluþturmaya baþlamasýný balýklar için de zehirli bir su olacaktýr. Hem de para verip alarak, tanka zehir dökülmesidir bu.

Doðruya ölçelerek, kýyaslayarak ulaþýlýr. 
Bu arada bitkili tankta Saechemin önerdiði potasyum oraný 50 ppm dir. 130 ppm' e kadar yolu var. :D