Benim bu baþlýkta aradýðým teorik bilgi yerine teknik bir çözüm.
Teorik bilgi kýsa ve öz þeklinde de olsa mutlaka gerekli Teorik bilgi olmadan geçilecek pratik uygulamalar çoðu zaman vakit ve nakit kaybýnýn en büyük nedeni olacaktýr. Öncelikle ne yapmak istediðimizi ve bunu yapmak için nelere ihtiyacýmýz olduðunu teorik olarak bilip buna uygun uygulamaya yönelik çözümler peþinde koþmak gerekir diye düþünüyorum.
Örneðin 100 litre 75x35x50 cm bir akvaryuma 300 Watt ýþýk nasýl saðlanýr 
Gerçekten de deðinildiði gibi 100 litre bir akvaryuma 300 watt ýþýk saðlamanýn gerçekçi bir yaklaþým olup olmadýðýna da bakmak lazým. Elbette bunun da çözümü mevcut. Ancak bunun ihtiyaç duyduðumuz bir þey olup olmadýðýna karar verebilmeliyiz. Gene konu dönüp dolaþýp teorik bilgiye gelecektir.
Hala bazý ayrýntýlarý anlamakta zorluk çektiðim bir konu. Bakýlmasý gereken bitki türleri, net su hacmi, taban yüksekliði, su ile ýþýk arasý mesafe, kelvin kombinasyonu... Bir çok faktörün etki ettiði. Bütün bunlar göz önüne alýnýp hesaplandýktan sonra ýþýklandýrma da maliyet önemli bir unusur. Kendim Diy tavan asma kapak kullaniyorum. Kompakt florasan kitleri oldukca pahali oldugu icin.
Kullanýlacak Floresan'ýn Kelvin'i, Lümen'i, Watt'ý, Cri deðeri gibi pek çok etkenin yanýnda birde maaliyet unsuru var. Maaliyet unsuru ilk tedarik aþamasýndan baþlayarak ülkemizin elektrik brim fiyatlarýda göz önüne alýndýðýnda iþletme maaliyetine kadar oldukça yüksek rakamlara çýkabilen fiyatlar görülmekte. Aslýnda aydýnlatma seçimine önce aydýnlatmada kullanýlacak lamba tipinin belirlenmesiyle baþlanmalý.
Bitki akvaryumlarýnýn oluþturulmasýnda en zor adýmlardan biri olmasýna raðmen aydýnlatmanýn adýmlarýmýz arasýnda 4. sýrada yer almasýnýn nedeni iþte bu sorular. Öncelikle ne yapmamýz gerektiðini tam olarak belirledikten sonra aydýnlatma gibi maliyetli ve zahmetli bir aþamaya geçilmesi gerekiyor. 100*40*50 bir akvaryumuma uygun ýþýklandýrma nasýl olabilir diye sormak yerine 100*40*50 akvaryumumda bakmak istediðim þu tür bitkileri içeren bir kurulum için ýþýklandýrmayý nasýl saðlayabilirim diye sormak daha doðru olacaktýr. Bitki türleri hakkýnda bilgi araþtýrýlýrken karþýnýza genellikle bir aralýk çýkacaktýr. Orta-yüksek gibi. Burada amaç hýzlý geliþim, doðru renklenme ve yaprak þekli gibi olacaksa her zaman o aralýðýn yüksek ucunu saðlamanýz gerekecektir. Bu aydýnlatmayý saðlarken hobicilerin büyük kýsmý beceri ve imkânlar doðrultusunda DIY-Kendi yapýmlarý çözümlere yönelmektedirler. Standart akvaryum kapaklarý asla bitki akvaryumuna (bazý bitki türleri dýþýnda) yeterli gelmeyecektir. Bunlara alternatif olarak son zamanlarda piyasalarda büyük çeþitlilik ve ölçülerde hazýr armatürler de bulunmaktadýr. Sýk karþýlaþýlan sorunlardan birisi ise aydýnlatma ile taban arasýndaki mesafede karþýmýza çýkýyor. Aydýnlatmanýn su yüzeyine olan mesafesi ýþýðýn havada kaybedeceði gücün suda kaybedeceði gücün yanýnda tamamen göz ardý edilebilecek oranda olmasý nedeniyle çok önem taþýmaz. Ancak su yüksekliði dikkate alýnmasý gereken bir konudur. Flüoresan aydýnlatma en fazla 45cm mesafede etkili aydýnlatma yapabilecektir. Daha yüksek kurulumlarda MH lambalar neredeyse tek çözüm olarak kalmaktadýr. Flüoresan aydýnlatmada T5-HO lambalar T8 lambalara göre çeþitlilik/maliyet/güç gibi pek çok konuda artýk daha fazla tercih nedeni olmaktadýr. Son zamanlarda adýndan bahsettirmeye baþlayan bir baþka tercih led aydýnlatma ise yüksek kurulum ancak son derece düþük iþletme maliyeti ile dikkat çekmektedir.
Yüksek ýþýk altýnda akvaryumda iþler gerçekten hýzlý gidiyor. En ufak bir dengesizlikte yosun oluþumu çok hýzlý bir þekilde artýyor. Þu deðiþimleri, ölçümler, gübreleme çok daha önem kazanýyor. Bence yüksek destekli sistemler kurulurken bile aydýnlatmada aþýrýlýða kaçmamak lazým. Hem bitkiler için, hem de görsellik açýsýndan etkili ama çok güçlü olmayan bir aydýnlatma düzeneði seçilmeli.
Hobiye ayrýlacak zaman, ilk adýmda belirttiðimiz ve aslýnda tüm adýmlar için geçerli olan maliyet faktörü iþte bu deðerlendirme açýsýndan üzerinde durulan konular. Yüksek destekli sistemlerin önceliklerinden birisi yüksek aydýnlatmadýr. Daha mütevazý geliþimler isteniyorsa elbette pek çok bitki türü için kýsýtlamalara gidilebilir yada bizim konumuz itibariyle daha düþük istekleri olan bitkiler seçilebilir.
Amerikalý biyolog Tom Barr üst deðer olarak 1.38 watt/lt belirtmiþtir.Bunun üstünde bir aydýnlatmanýn belki zararý olmaz (elektrik masrafýndan baþka) ama bitki geliþimi açýsýndan bir anlamý yoktur.
Watt/Litre kavramý bitki akvaryumu hobisinde çok sýk karþýlaþýlan, ancak her durumda ayný geçerliliði olmayan bir hesaplama yöntemidir. Örneðin küçük su hacimlerinde (nano tanklarda) 4-8 watt/litre uygun düþerken 500+ gibi akvaryumlarda 0,7 watt/litre ayný etkiyi verebilmektedir. Litre baþýna 1 watt gibi genel kabul görmüþ bir deðer genellikle 100-200 litre gibi orta ölçekli akvaryumlarda beklenene yakýn bir sonuç vermektedir. Tom Barr’ýn üst deðeri neye göre verdiðine de bakmak gerekiyor. Yazýnýn tam metnini bir deðerlendirmek gerekir diye düþünüyorum.
