Iþýk, dalgalar halinde yayýlan elektromanyetik dalgalardýr. Biz renkleri ýþýðý cisimlerin yansýtýþýna göre algýlarýz. Ýnsanýn algýlayabildiði dalga boylarý dýþýnda radyo dalgalarý, mikro dalgalar, gamma ýþýnlarý gibi elektromanyetik dalgalar da var olup bunlarýn dalga boyu ve frekanslarýdýr.
Iþýk bir dalgalar halinde olduðuna göre dalga kavramýnda frekans, dalga boyu, genlik gibi kavramlar vardýr. Dalga boyu, iki dalga tepesi arasýndaki uzunluk, frekans ise bir zaman birimindeki dalda sayýsýdýr. Algýlayabildiðimiz farklý frekanstaki ýþýðý renk olarak algýlarýz.
Genlik ise dalganýn alt ve üst yükseklikleri arasýndaki mesafe olup, buna ýþýðýn þiddeti denir ve insan gözü bunu parlaklýk olarak algýlar.
Polarizasyon kavramý da titreþim açýsý ile ilgili olup ve özel durumlar dýþýnda algýlayamayýz.
Iþýðýn insan gözü tarafýndan algýlanabilen frekans aralýðý, 400–800 THz arasýndadýr. Güneþ bu ve bunun dýþýndaki frekans aralýðýnda elektromanyetik dalgalarý sürekli yayýnlar. Cisimlerin üzerine düþen ýþýðýn bir kýsmý yansýr, bir kýsmý ise cisimde kalýr veya cisim içinde kýrýlarak yoluna devam eder. Bu durum ýþýðýn dalga boyuna ve cismin özelliklerine baðlýdýr. Hava, su, cam gibi cisimler bizim tarafýmýzdan görünen ýþýðýn büyük çoðunluðunu geçirir. Karbondioksit ve atmosferin üst katmanlarýnda bulunan ozon dediðimiz 3 atomlu oksijen gazý mor ötesi ýþýðý geçirmez.
Kýrmýzý olarak algýladýðýmýz cisimler ise ýþýðýn sadece 625-740 nm dalga boyunda yani 480-405 THz frekansýnda olan kýsmýný yansýtýr, diðer frekanstakiler cisim tarafýndan bünyesine alýnýr.
Görebildiðimiz diðerlerinde ise durum þöyle
Renk Dalgaboyu Frekans
kýrmýzý ~ 625-740 nm ~ 480-405 THz
turuncu ~ 590-625 nm ~ 510-480 THz
sarý ~ 565-590 nm ~ 530-510 THz
yeþil ~ 500-565 nm ~ 600-530 THz
camgöbeði ~ 485-500 nm ~ 620-600 THz
mavi ~ 440-485 nm ~ 680-620 THz
mor ~ 380-440 nm ~ 790-680 THz
Beyaz cisimler görebildiðimiz dalga boylarýnýn tamamýný yansýtýr. Siyah cisimler ise hiçbirini yansýtmaz. Iþýk bir enerji olduðundan cisimde kalan fotonlar cismin sýcaklýðýný yükseltir. Yani ýsý enerjisini yükseltir. Baþka bir deyiþle atomlarýnýn titreþmelerini arttýrýr.
Þimdi gelelim bizim konumuz olan akvaryumlara. Ne yazýk ki satýn aldýðýmýz akvaryumlarýn kapaklarýnýn içi hala siyah veya koyu kahverengi olarak üretilmektedir. Eskiden bu paslanmaz çelik veya alüminyum idi. Þimdi plastik malzemenin kullanýmý artýnca kapaklar da plastik oldu. Ve dekorasyon amacýyla koyu renkler seçilmekte. Bu durumda kapaðýn içine yerleþtirilmiþ ampulleri düþünün. Ampul tüm çevresince ýþýk yayýnlamakta fakat aþaðý; akvaryuma bakan yönde ýþýk üretimi çok az olup, akvaryuma yansýyan ýþýk %20-30 dolaylarýndadýr.
Bu durumda ilk yapýlacak iþ mevcut kapak içlerini beyaz oto boyasý ile boyamak olmalý, sonra da bildiðiniz akvaryum üreticilerini uyarmalýsýnýz. Kapak içini alüminyum folyo ile de kaplamak iyi bir çözüm deðildir.
Þimdi biz elektrik parasý ödeyerek kapaklarý ýsýtýyoruz. Kapak içlerinin beyaza boyanmasý, elde ettiðiniz ýþýðýn %80 inin akvaryuma yönelmesini saðlar. Bitkilerin iyi geliþimi için litre baþý önerilen 1 wattlýk güç karþýlýðý ýþýk, iç yüzeyi beyaz kapaklý akvaryumlar için geçerlidir. Bunun siyah iç yüzeyli kapaktaki karþýlýðý 3 wattýr. Ýklim, enerji, su sorunlarý olan günümüz dünyasýnda akvaryum zevkiniz için boþ yere elektrik harcamayýn.
